TERÖR ÖRGÜTLERİ : MENZİLCİLER
Menzil, Nakşibendi tarikatının Halidiyye kolunun Türkiye’deki oluşumlarından biri.
2019 yılında ortaya çıkan, Diyanet İşleri Başkanlığı’na ait
olduğu iddia edilen, resmi görevlilerin bugüne kadar yalanlamadığı Dini-Sosyal
Teşekküller, Geleneksel Dini-Kültürel Oluşumlar ve Yeni Dini Yönelişler adlı
'gizli raporda', bu oluşuma da yer veriliyor.
Raporda oluşumdan, 'Geleneksel Dini Kültürel Oluşumlar
(Tarikatlar)’ başlığı altında bahsediliyor ve grup için 'Menzil/Semerkand
Cemaati' tanımı kullanılıyor.
Oluşum hakkında, “Menzil grubu ülkemizdeki benzer yapılar içerisinde
en çok taraftara sahip olanlardan biri olarak görülmektedir” değerlendirmesi
yapılıyor.
Grup, 1902’de doğup 1972’de yaşamını yitiren Abdulhakim Erol
tarafından kuruldu.
Aslen Siirt’te yaşayan Erol ve aile üyeleri Doğu Anadolu Bölgesi’nde
“Kürtçülüğün yükselişi” gibi çeşitli gerekçelerle Siirt’teki köylerinden ayrıldı
ve 1971 yılında Adıyaman’ın Kahta ilçesinde bir köy satın alarak buraya yerleşti.
Bu köyün adı olan Menzil de bu dini oluşuma adını verdi.
1970’li yıllarda Türkiye’nin farklı yerlerinden insanlar,
kimi zaman kafileler halinde bu köyü ve şeyh olarak gördükleri Erol’u ziyarete
başladı.
Kendisinin ölümünden sonra yerine oğlu Muhammed Raşit Erol
geçti.
1983 yılında Raşit Erol, bir süreliğine Gökçeada’ya mecburi
ikamete yollandı.
Raşit Erol 1993’te hayatını kaybedince, yerine kardeşi
Abdulbaki Erol geçti.
Bütün bu süreçte faaliyetler sürdü.
2000’li yıllara gelinirken Menzil grubu ikiye bölündü.
Buhara olarak da anılan bu ikinci grubun başında, Muhammed Raşit Erol'un oğullarından
olup ana koldan ayrılan Fevzettin Erol bulunuyor.
Bu grubun merkezi ise Eskişehir’in Sivrihisar ilçesindeki
Buhara köyü.
Ancak günümüzde Menzil olarak tarif edilen asıl büyük oluşum,
Menzil Köyü merkezli grup.
Nasıl bir dini anlayışı var?
1970’lerde başlayan, bazılarının mürid olarak bazılarının
ise 'tövbe almak' amacıyla gerçekleştirdiği 'Menzil ziyaretleri' yıllardır
devam ediyor.
Adı köy olsa da burada modern ve ihtişamlı yapılar
bulunuyor.
Ancak Menzil bu köyle sınırlı olmayıp, Türkiye’nin birçok
yerinde mensupları olan bir oluşum.
Dini-Sosyal Teşekküller, Geleneksel Dini-Kültürel Oluşumlar
ve Yeni Dini Yönelişler raporunda grubun, Avrupa’nın pek çok ülkesinde de tekke
adını verilen yerlerde faaliyetlerinin bulunduğu belirtiliyor.
Bu raporda, Menzil’in dini yaklaşımı açıklanırken, Nakşibendi
tarikatının devamı olan tasavvufi bir hareket olduğu belirtiliyor.
Metinde, grubun dini anlayışıyla ilgili şu tespitler yapılıyor:
“Bu tür hareketlerde olduğu gibi şeyh önünde tövbe, zikir,
vird, hatme, rabıta, vesile, tevessül, şefaat ve hizmet konuları öne çıkmaktadır.
Aynı şekilde rüya, keramet ve menkıbeye de büyük önem veriliyor.”
Menzil'le bağlantılı dernek ve vakıflar, 14 Mayıs 2023 seçimlerinde
Cumhur İttifakı'nı desteklediklerini açıkladı. Kaynak,Facebook/Semerkand Vakfı
Fotoğraf altı yazısı,Menzil'le bağlantılı dernek ve vakıflar,
14 Mayıs 2023 seçimlerinde Cumhur İttifakı'nı desteklediklerini açıklamıştı.
Siyasetle ilişkisi nasıl?
Menzil’in geçmişten bugüne sağ partilerle yakın bir ilişki
kurduğu görülüyor.
Akademisyen Niyazi Usta tarafından, Menzil oluşumu mensuplarıyla
yapılan saha araştırmasına dayanan ve 1990’larda yayımlanan Menzil Nakşiliği
adlı kitapta, yaşlı müridlerin daha çok Refah Partisi’ne (RP), gençlerin ise
milliyetçi partilere eğilimi olduğu belirtiliyor.
Bu araştırmada özellikle 12 Eylül darbesi sonrasında Ülkücü
gençler arasında bu gruba yönelim olduğu tespiti yapılmış.
Usta, çalışmasında, 1995’teki genel seçimlerde bazı grup
mensupların Milliyetçi Hareket Partisi'ne (MHP), bazılarının RP'ye, bazılarının
ise Büyük Birlik Partisi (BBP) ile ittifak yapması dahil çeşitli nedenlerle
Anavatan Partisi'ne (ANAP) oy vereceğinin anlaşıldığını yazıyor.
Fevzettin Erol, Sözcü Gazetesi Ankara Temsilcisi Saygı Öztürk’ün
yazdığı Menzil: Bir Tarikatın İki Yüzü adlı kitapta yayımlanan röportajında,
babasının yıllar içinde birçok siyasetçi ile iyi ilişkileri olduğunu
belirtiyor.
Erol, bu siyasetçiler arasında eski cumhurbaşkanı ve başbakanlardan
Süleyman Demirel ve Turgut Özal’ın da bulunduğunu öne sürüyor.
2009'da Kahramanmaraş'ta helikopter kazasında hayatını
kaybeden BBP'nin kurucusu ve ilk genel başkanı Muhsin Yazıcıoğlu’nun da yıllarca
oluşumla iyi bir iletişimi olduğu iddia ediliyor.
Menzil: Bir Tarikatın İki Yüzü kitabında yayımlanan başka
bir röportajda Menzil'in önemli isimlerinden Saki Erol da, “Adnan Menderes’i, Süleyman
Demirel’i, Turgut Özal’ı, Mesut Yılmaz’ı sonra da Recep Tayyip Erdoğan’ı
destekledik. (…) Hâlâ AK Parti’yi destekliyorum” diye konuşmuş.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'a destek
Menzil oluşumu son yıllarda Cumhur İttifakı’na açıktan
destek verdi ve Adalet ve Kalkınma Partisi ile iyi ilişkiler kurdu.
Grup, özellikle de 15 Temmuz 2016'daki darbe girişimi ve
sonrası iktidara önemli bir destek sundu.
Oluşum, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyindeki askeri
operasyonlarını da destekledi.
2017'deki Anayasa değişikliği referandumunda, oluşum bünyesindeki
dernek ve vakıflar, 'Evet' oyu verme çağrısı yaptı.
24 Haziran 2018'deki seçimlerde bu kurumlar, gazetelere
verdikleri ilan ile Cumhur İttifakı’nı ve Recep Tayyip Erdoğan’ı destekledi.
14 ve 28 Mayıs 2023'te yapılan seçimler öncesinde bu
kurumlar yine Erdoğan'a destek açıklaması yaptı.
Son olarak 31 Mart 2024 yerel seçimleri öncesinde de bu
kurumlar, Cumhur İttifakı’na destek açıklamasında bulundu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise Abdulbaki Erol'un ölümü
ardından Hürriyet gazetesinde yayımlanan ilanında, Erol için "ülkemizin
manevi rehberlerinden" diye bahsetti.
TÜMSİAD: Artan ekonomik güç ve 'ihracatçı KOBİ' vizyonu
Menzil oluşumunun son yıllarda ekonomi alanında önemli bir
atılım içinde olduğu anlaşılıyor.
Bunun en büyük göstergelerinden biri ise Menzil ile bağlantılı
bir iş derneği olan Türkiye Müstakil Sanayici ve İş Adamları Derneği’nin (TÜMSİAD)
çalışmaları.
2005 yılında kurulan TÜMSİAD’ın üye yapısının ağırlığını Küçük
ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ) oluşturuyor.
Kendi internet sitesinde yazan ifadelerle TÜMSİAD, özellikle
KOBİ'lerin ihracatta büyümesi için çalışmalar yapıyor.
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) üyesi olan TÜMSİAD’ın
genel başkanları, DEİK Yönetim Kurulu'nda temsil ediliyor.
TÜMSİAD, “faaliyetleri ile ekonomide üretim, istihdamı ve
faizsiz finans sistemini desteklediğini” belirtiyor.
Dernek, “yerel değerlerden küresel liderliğe” sloganını sık
sık kullanıyor.
TÜMSİAD, 2013 yılından bu yana TÜMEXPO Genel Ticaret Fuarı
ve Uluslararası KOBİ Şurası’nı düzenliyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan geçmişte hem bu fuarın açılışını yapmış
hem de TÜMSİAD Genel Kurulu'nda konuşmuştu.
TÜMSİAD, Erol’un ölümü ardından, Erol'dan “Gavs-ı Sânî Şeyh
Abdülbaki Elhüseyni hazretleri” diye bahsederek bir taziye mesajı yayımladı.
Semerkand Vakfı ve Beşir Derneği, Menzil'le ilişkili olan
aktif STK'lar arasındaKaynak,Facebook/Semerkand Vakfı
Fotoğraf altı yazısı,Semerkand Vakfı ve Beşir Derneği,
Menzil'le ilişkili olan aktif STK'lar arasında
Yaygın STK çalışmaları
Menzil grubuyla bağlantılı aktif sivil toplum örgütleri
bulunuyor.
Bunların başında Semerkand Vakfı ve Beşir Derneği geliyor.
Bu kurumların son yıllarda deprem gibi afetlerde veya maden
kazası gibi büyük facialarda olay yerine giderek etkin bir şekilde faaliyet gösterdiği
görülüyor.
Semerkand Vakfı; bağış çalışmaları ile kongre, sohbet,
ziyaret gibi etkinlikler düzenliyor.
Beşir Derneği’nin yardım çalışmaları ise sadece Türkiye’yle
sınırlı da değil.
Derneğin sitesinden aktarıldığına göre yurt dışındaki bazı ülkelere
de yardım gönderiliyor ya da oralarda faaliyette bulunuluyor.
Endonezya, Afganistan, Somali, Suriye, Güney Afrika,
Kazakistan, Bangladeş, Kuzey Makedonya, Arnavutluk, Azerbaycan; bu ülkelerden
bazıları.
Oluşumun parçası olan Gençlik Eğitim ve Kültür
Konfederasyonu (GENÇKON) ise gençlik alanında çalışmalar yürütüyor.
Derneğin çalışmaları arasında; “Son Büyük Sultan Abdülhamid
Han’ı Anlamak” başlığıyla gerçekleştirilen konferanslar, Fetih ve Gençlik Buluşmaları,
Geleneksel Çocuk İftarı, Bir Öğrenci de Sen Okut, İzci Kampları gibi projeler
yer alıyor.
Semerkand Vakfı, Beşir Derneği ve GENÇKON, Erol’un ölümünün
ardından sosyal medya hesaplarında, Menzil Yolu imzasıyla yayımlanan taziye
mesajını paylaştı.
Menzil, özel eğitim ve sağlık kurumları alanında da çalışmalar
yürütüyor.
Grubun, hac ve umre organizasyonu yapan turizm şirketleri de
bulunuyor.
Abdülbaki Erol’un cenaze törenine onbinlerce kişi katıldı.
Kaynak,DHA
Fotoğraf altı yazısı,Abdülbaki Erol’un cenaze törenine
onbinlerce kişi katıldı.
Medya ve yayıncılık alanındaki faaliyetler
Menzil’in basın ve yayın alanındaki çalışmalarının görünen yüzü
ise Semerkand Yayın Grubu.
Semerkand TV, Semerkand Radyo, Semerkand Yayınevi, Hacegan
Yayınları, Semerkand Dergisi, Semerkand Çocuk Dergisi, Semerkand Aile Dergisi,
Genç Okur dergisi yayın faaliyetleri arasında yer alıyor.
Semerkand TV’deki yayın akışına bakıldığında kanalda ağırlıklı
olarak dini yayınlar yapıldığı görülüyor.
Semerkand Dergisi, aylık tasavvufi dergi alt başlığıyla yayımlanıyor.
Bu dergi, İngilizce olarak da basılıyor.
Semerkand Yayınevi’nin bastığı kitaplar da ağırlıklı olarak
tasavvufi kitaplar.
Yayınlar arasında çocuklara özel kitap ve dergilere de önem
verildiği görülüyor.
Semerkand TV Çocuk adlı, çocuklara özel bir YouTube kanalı
da bulunuyor.
Twitter paylaşımını geçin
Twitter içeriğine izin veriyor musunuz?
Bu makalede Twitter içeriği bulunmaktadır. Çerez ve diğer
teknolojileri kullanıyor olabilirler, bilgisayarınıza herhangi bir şey yüklenmeden
önce sizin rızanızı alırız. İzin vermeden önce çerez politikasını okumak ve
gizlilik politikasına göz atmak isteyebilirsiniz. Bu içeriğe ulaşmak için lütfen
"kabul et ve devam et" seçeneğine tıklayın.
Kabul et ve devam et
Uyarı: BBC üçüncü taraf sitelerin içeriğinden sorumlu değildir.
Twitter paylaşımının sonu
Bürokraside kadrolaşma iddiaları
15 Temmuz darbe girişiminden sonra bürokrasiden tasfiye
edilen Gülen yapılanması mensuplarının yerine farklı dini oluşumların üyelerinin
getirildiği ve 'Menzilcilerin' burada kritik bir rol üstlendiği iddiaları son yıllarda
gündemde.
'Menzilcilerin', Sağlık Bakanlığı’nın da aralarında bulunduğu
çeşitli kamu kurumlarında kadrolaştıkları öne sürülüyor.
13 Aralık 2016'da dönemin Sağlık Bakanı Recep Akdağ,
Meclis'te Menzil'in bakanlıkta örgütlendiği iddialarına dair soruyu yanıtlamış,
iddiaların doğru olmadığını savunmuştu:
"Sağlık Bakanlığı eğer herhangi bir grup ya da herhangi
bir sebeple liyakat esasına bağlı olmayan görevlendirmeler yapmış olsaydı, bugün
Dünya Sağlık Örgütü'nün ve dünyanın en itibarlı tıp dergilerinin takdirle
bahsettiği büyük bir dönüşümü gerçekleştiremezdik. Bunlar tamamen hayal mahsulü
ifadelerdir."
Diyanet İşleri Başkanlığı’na ait olduğu öne sürülen raporun
son bölümünde Menzil grubuyla ilgili şu ifadeler yer alıyor:
“Son zamanlarda Menzil grubunun bürokraside teşkilatlandığı
ve kamuda etkinliğini artırdığı yönünde kamuoyunda bir kanaat dillendirilmeye
başlanmıştır. Doğru olması halinde bu tezahürün ülkemizde orta ve uzun vadede sıkıntılara
yol açacağı değerlendirilmektedir.”
Gazeteci Saygı Öztürk’ün, kitap çalışması sırasında bu tür
iddiaları sorduğu 'Menzilciler' ise bu iddiaların doğru olmadığını söylemiş.
