BATIYA GÖRE TÜRK DEMOKRASİSİ
Türkiye bir demokrasidir ve çok partili sisteminin kurulduğu 1950'lerden beri öyledir. Seçimler Türkiye demokrasisinin özellikle önemli bir yönüdür; güvenilirdir ve siyasi sistem rekabetçidir.
Örneğin 2023 cumhurbaşkanlığı seçiminde, sonuç açıklanana kadar sonuç belirsizdi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan sonunda yeniden seçilmiş olsa da, bir kazanan ortaya çıkarmak için ikinci bir oylama turu gerekiyordu. Aslında muhalefetin kazanacağına dair büyük bir beklenti vardı.
Ulusal düzeyde iktidar Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Adalet ve Kalkınma Partisi'nin (AK Parti) elindeyken, yerel düzeyde büyük ölçüde muhalefetin, Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) elindedir. Mart 2024 yerel seçimlerinde muhalefet ezici bir zafer kazandı ve artık neredeyse tüm büyük şehirleri kontrol ediyor. Ankara'da muhalefet adayı neredeyse %30, İstanbul'da ise %11,5 farkla kazandı.
Bağımsız Düşünce: Türkiye Recep Tayyip Erdoğan'a karşı mı döndü?
Türkiye'nin siyasi partileri güçlü bir şekilde siyasi kimliklere dayanmaktadır. Türk siyasetinde iki ana bölünme vardır. Birincisi, iktidar partisinin toplumun muhafazakar (İslami ve merkez sağ) kesimlerini temsil ettiği ve muhalefetin büyük ölçüde toplumun laik kesimini temsil ettiği geniş bir muhafazakar-laik bölünmedir.
Diğeri, bir tarafta farklı Türk milliyetçi partileri ve diğer tarafta Türkiye'nin büyük Kürt hareketinin partileri bulunan bir ulusal kimlik bölünmesidir. Türkiye'nin siyasi partilerinin çoğu, ülkenin demokrasisinde toplumsal dayanıklılık yaratmaya yardımcı olan güçlü toplumsal tabanlara sahiptir.
Ancak Türkiye'nin demokrasisinin birçok kusuru da vardır. Birkaçını saymak gerekirse, zayıf denetim ve dengelerden, zayıf bir sivil toplumdan, taraflı bir medya ortamından, taraflı ve yıpranan kurumlardan ve yargı sisteminin siyasi silahlandırılması da dahil olmak üzere zayıf hukukun üstünlüğünden muzdariptir. Ayrıca ifade özgürlüğü ve siyasi hakların ihlalleri konusunda ciddi endişeler vardır. Son olarak, aşırı merkezileşmiş bir idari sistem yerel yönetime kısıtlamalar getirir.
Türkiye ne tür bir demokrasidir?
Türkiye kusurlu bir demokrasidir. Siyasi sistem, yakın zamana kadar, yürütme yetkisinin başbakanda olduğu parlamenter bir demokrasiydi. Ayrıca, Türkiye'nin kamu üniversitelerine, yüksek mahkemelerine ve önemli devlet kurumlarına atamalar yapmak da dahil olmak üzere oldukça önemli yetkilere sahip bir cumhurbaşkanı vardı. Bu sistem, sistemin yürütme başkanlığına dönüştüğü ve başbakanlık makamının ortadan kaldırıldığı 2017 referandumuna kadar 1960'lardan itibaren yürürlükteydi.
Türkiye'de artık yürütme başkanlığı sistemi var. Normalde yürütme gücü (cumhurbaşkanı), yasama organı (parlamento) ve yargı arasında bir denge ve denetim beklentisi olurdu ancak Türkiye'de bu önemli ölçüde eksiktir. Parlamentosu oldukça zayıftır, özellikle de cumhurbaşkanı parlamento çoğunluğuna sahipse. Bir diğer sorun da yargıya olan kamu güveninin son derece düşük olmasıdır. Kamuoyunun algısı, yargının tehlikeye atılmış ve taraflı olduğu ve büyük siyasi konularda siyasi olarak motive edildiği yönündedir.
ALINTIDIR
